16. yüzyılda Kanuni devrinin önemli isimlerinden olan Mehmet Birgivî Efendi, et-Tarîkâtü’l-Muhammediyye başta olmak üzere eserleri ve fikirleriyle hem dönemini hem de kendisinden sonraki dinî tartışmaları derinden etkilemiş bir âlimdir. Fıkıh, tefsir, hadis, akaid gibi birçok alanda eseri ve otoritesi bulunan Birgivi dönemindeki kimi unsurlara şeriatın esaslarına aykırı oldukları gerekçesiyle ve kendine özgü üslubuyla karşı çıkmıştır. Bu karşı konumlanmışın temelinde tasavvufi ögelerin tahrif edilmesi bidatların toplum içinde yayılması gibi hususlar yatmaktadır. Bu çalışmada Mehmet Birgivî’nin et-Tarikatu’l-Muhammediyye’si bağlamında dini ve siyasi görüşleri bir araya getirilmiş dönme uleması ile yaptığı tartışmalar yine siyasi atmosferin yansımalarıyla birlikte okuyucuya sunulmuştur. Başta Arap dilinde olmak üzere, hakkında uluslararası düzeyde çok sayıda eser verilen Birgivî’yi ele alan bu çalışma, onun Osmanlı ve sonrasında işgal ettiği özgün konumu çerçevesinde, okuyucuların günümüzdeki dinî tartışmaların geçmişteki temellerine de bir ayna tutmaktadır.
